Stop met medewerkerstevredenheid; leve het sociaal kapitaal
Elke week fiets ik door het prachtige Brabantse land. Regelmatig kom ik dan door de gemeente Eersel waar op de Markt het beeldje van de ‘contente mens’ staat. Dit beeldje staat symbool voor hard werken voor weinig geld, niet klagen, tevreden zijn met het weinige wat men had en het leven nemen zoals het was. Tevredenheid is een mooie levenswijsheid; geniet van de kleine en goede dingen des levens.
Een mooi begrip dus. Ik wens het iedereen toe. Maar als het om medewerkerstevredenheid gaat dan is mij als contente mens enig cynisme niet vreemd. Of duidelijker gezegd: het meten van medewerkerstevredenheid is een onzinnige bezigheid (hetgeen bevestigd wordt door de vele, vele onderzoeksrapporten (MTO’s) waar niets tot nauwelijks iets mee is gedaan). Tevredenheid binnen de context van een organisatie is een betekenisloos en passief begrip. En het legt het accent te veel op het individu, terwijl het in een organisatie juist moet gaat om het collectieve, om de onderlinge solidariteit en de verbinding. Dus: stop met het meten van medewerkerstevredenheid en leg de focus op het sociaal kapitaal.
Wat is sociaal kapitaal?
Het sociaal kapitaal bestaat uit een aantal basiselementen:
- Hoe werken werknemers in een organisatie samen?
- In hoeverre stellen medewerkers zich open voor invloeden van buitenaf?
- Is er onder het personeel sprake van onderling vertrouwen?
- Hoe staat het met de collegialiteit?
- In hoeverre identificeren werknemers zich met de organisatie?
Bij medewerkerstevredenheid gaat het zoals gezegd om het individu (en wordt het onderzoek ‘gebruikt’ als postbus voor individuele klaagzang) terwijl sociaal kapitaal benadrukt hoe belangrijk de relaties en netwerken binnen een organisatie zijn voor het succes ervan. Sociaal kapitaal verwijst naar de waarde die voortkomt uit sociale netwerken, wederzijds vertrouwen en samenwerking tussen medewerkers.
Hier zijn enkele redenen waarom het focussen op sociaal kapitaal voordelen kan hebben boven traditionele medewerkerstevredenheid:
- Sterke sociale banden en een cultuur van vertrouwen bevorderen samenwerking en kennisdeling. Dit kan leiden tot meer innovatie en efficiëntere probleemoplossing.
- Medewerkers die zich verbonden voelen met hun collega's en de organisatie zijn vaak meer betrokken en gemotiveerd. Dit kan resulteren in hogere productiviteit en een lagere verloop.
- Een organisatie met hoog sociaal kapitaal is vaak beter in staat om uitdagingen en veranderingen het hoofd te bieden. Medewerkers ondersteunen elkaar en helpen elkaar om door moeilijke tijden heen te komen.
- Wanneer medewerkers zich verbonden voelen met de waarden en normen van de organisatie, is de kans groter dat ze blijven en zich inzetten voor de lange termijn.
Het vergroten van het sociaal kapitaal binnen een organisatie kan leiden tot diepgaandere en duurzamere voordelen. Het bevordert een cultuur van samenwerking, vertrouwen en wederzijdse ondersteuning, wat uiteindelijk de hele organisatie ten goede komt.