Wat doet een ondernemingsraad (OR)?

De ondernemingsraad (OR) is er primair ‘in het belang van het goed functioneren van de onderneming'. Dit doet de OR als een zelfstandig en personeelsvertegenwoordigend orgaan. Daarbij mag de OR meedenken over bedrijfseconomische en sociale onderwerpen. De OR heeft advies- en instemmingsrecht waarmee ze invloed hebben op de bedrijfsvoering. Zo kan de ondernemingsraad een waardevolle bijdrage leveren aan het goed functioneren van de onderneming. 

Wie zit er in de OR?  

OR-leden komen uit de organisatie en worden altijd door uit de organisatie werkzame personen gekozen. Niet alleen de mensen met een arbeidscontract maar ook uitzendkrachten kunnen medezeggenschapsrechten in de onderneming hebben. Als er veel flexkrachten in de onderneming werkzaam zijn, dan is het aan te bevelen om ook die te betrekken bij de medezeggenschap.  

Hoe lang is de zittingstermijn van een OR?  

De zittingstermijn van OR-leden bedraagt meestal drie jaar. Maar het is ook mogelijk om een termijn van twee of vier jaar vast te stellen. Na deze periode moet er een herverkiezing plaatsvinden. Ook kun je iedere twee jaar verkiezingen hebben voor een deel van de OR, dit noem je getrapte verkiezingen. 

Wat zijn de taken van de OR? 

De taken van de OR bestaan uit hoofdtaken en stimulerende taken. Hoofdtaken van een OR zijn onder andere het voeren van overleg met de ondernemer en het vertegenwoordigen van de medewerkers in de onderneming.  

Daarnaast heeft een OR een stimulerende taak. Zo bevordert ondernemingsraad dat er voldoende werkoverleg is en dat er goede arbeidsomstandigheden zijn. Ook bewaken zij dat regels voor arbeidsvoorwaarden, arbeidstijden en rusttijden worden nageleefd en dat medewerkers gelijk worden behandeld. Tot slot is een belangrijke taak om te zorgen dat de onderneming mensen met een beperking en mensen met een migratieachtergrond in dienst neemt. 

Wat zijn de rechten van de OR? 

Naast taken zijn er enkele belangrijke rechten voor de ondernemingsraad. Of anders gezegd, bevoegdheden. Met deze bevoegdheden heeft de OR ook daadwerkelijk een krachtige stem in de medezeggenschap van een organisatie. 

De OR heeft de volgende bevoegdheden: 

• Overlegrecht: de OR en de ondernemer overleggen regelmatig met elkaar in de overlegvergadering. Daarin bespreken zij zaken die de onderneming betreffen en die de OR of de ondernemer wil bespreken óf die op grond van de WOR besproken moeten worden.  

Minstens twee keer per jaar bespreken de OR en ondernemer in de overlegvergadering de algemene gang van zaken in de onderneming. De ondernemer geeft aan welke belangrijke besluiten hij voorbereidt over financiën of de organisatie en spreekt met de OR af hoe en wanneer hij bij de besluitvorming betrokken wordt. 

• Informatierecht: de ondernemer moet de OR alle informatie geven die deze redelijkerwijze nodig heeft voor zijn taak.  

• Initiatiefrecht: de OR mag op eigen initiatief aan de ondernemer voorstellen doen over alle sociale, organisatorische, financiële en economische zaken.  

• Adviesrecht: bij het adviesrecht adviseert de OR over belangrijke voorgenomen besluiten van de onderneming zoals investeringen, fusie(s), reorganisatie, bedrijfsverplaatsing, invoeren of wijzigen van technologische voorzieningen, milieumaatregelen, benoeming of ontslag van bestuurders.  

• Instemmingsrecht: bij het instemmingsrecht moet de ondernemer OR om instemming vragen voor voorgenomen besluiten over onder andere: het instellen of wijzigen van regelingen over werktijden, vakantie, arbeidsomstandigheden, personeelsopleidingen, bescherming van persoonsgegevens, aanstellings- of ontslagbeleid, beloning- en functiewaarderingssystemen. 

In contact zijn met je collega's 

Als OR is het cruciaal om de collega's te betrekken en te raadplegen bij belangrijke kwesties. Goed om te weten is dat de ondernemer de OR hiertoe in staat moet stellen. De ondernemer moet het voor medewerkers mogelijk maken hieraan deel te nemen. Denk bijvoorbeeld aan een medewerkerstevredenheidsonderzoek (mto).  

Tijdsinvestering als OR-lid 

Wanneer je in de ondernemingsraad plaatsneemt ben je hoe dan ook extra tijd kwijt. Daarom wordt in overleg met de ondernemer bepaald hoeveel tijd OR-leden per jaar, in werktijd en met behoud van loon aan het OR-werk mogen besteden.  

Zo gaat er veel tijd zitten in de OR-vergaderingen maar ook de vergaderingen met de bestuurder. Als lid van een OR heb je min. 60 uur per jaar voor onderling overleg en overleg met andere personen en voor kennisneming van de arbeidsomstandigheden in de onderneming. Ook heb je als OR-lid recht op scholing (ten minste vijf dagen per jaar) en mag je (externe) deskundigen raadplegen.  

Geheimhoudingsplicht ondernemingsraad  

Als OR krijg je onderdelen van de organisatie te zien waar je als medewerker meestal niet bij komt. Veel informatie kan vertrouwelijk van aard zijn. Daar moet je, als vanzelfsprekend, voorzichtig mee omgaan. Het komt zelfs voor dat informatie zo gevoelig is dat verspreiding of openbaarmaking schadelijke gevolgen kan hebben voor de onderneming. In dat geval kan de ondernemer de OR-leden geheimhouding opleggen. De ondernemer zal aangegeven welke informatie precies onder de geheimhouding valt, hoelang de geheimhouding duurt en wie er (nog meer) op de hoogte zijn.  

Als het goed is weet je nu precies wat een ondernemingsraad doet. Met deze informatie kun je gemakkelijker een OR starten. Je leest daar alles over in het artikel: hoe start je een OR?